حسابداری بهعنوان زبان تجارت، اطلاعات مالی مربوط به یک کسبوکار را به استفاده کنندگان مختلف ارائه میدهد. نیاز اطلاعاتی استفاده کنندگان به نوع تصمیماتی که اتخاذ میکنند بستگی دارد. افرادی که اداره عملیات واحد اقتصادی را به عهده دارند، به اطلاعاتی نیاز دارند تا آنها را در بهبود عملیات و افزایش کارآیی کمک نماید.
برای مثال، مدیران برای تعیین قیمت فروش محصولات خود به اطلاعات هزینههای تولید و بهای تمامشده کالاها نیاز دارند. این گروه از استفاده کنندگان را اصطلاحا استفاده کنندگان درونسازمانی مینامند. به سایر استفاده کنندگان گزارشهای حسابداری، استفاده کنندگان برونسازمانی گفته میشود.
۱. استفاده کنندگان درون سازمانی
هیئت مدیره، مدیرعامل، مدیران اجرایی، مدیران میانی و سرپرستان یک سازمان که در زمینه برنامهریزی و کنترل عملیات واحد تجاری فعالیت میکنند، از استفاده کنندگان درونسازمانی محسوب میشوند. این افراد در هر سطح و جایگاهی که باشند، تنها به بخشی از اطلاعات دسترسی خواهند داشت و همه به یک نسبت نمیتوانند از جزئیات مطلع شوند. برخی از این اطلاعات محرمانه بوده و فقط باید در اختیار مدیران ارشد قرار بگیرد.
حسابداران از طریق تهیه گزارشهای مالی درونسازمانی به مدیران واحد اقتصادی کمک میکنند. گزارشهای مالی در فواصل زمانی کوتاه تهیه میشوند و دربردارنده اطلاعات تفصیلی مورد نیاز برای مدیران است. حسابداری مدیریت شاخهای از حسابداری است که گزارشهای مالی درونسازمانی را تهیه کرده و در اختیار مدیران و گردانندگان عملیات قرار میدهد.
۲. استفاده کنندگان برون سازمانی
استفاده کنندگان برونسازمانی، افراد خارج از سازمان هستند که میتوانند از اطلاعات حسابداری استفاده کنند. این افراد معمولا دسترسی مستقیم به مدارک و اطلاعات مالی ندارند ولی علاقه دارند بهطور منظم از وضعیت مالی و نتیجه فعالیتهای سازمان آگاه شوند.
گزارشهایی که حسابداری در اختیار این افراد قرار میدهد، گزارشهای برونسازمانی نامیده میشود. حسابداری مالی که شاخهای از حسابداری است به تهیه و ارائه گزارشهای مالی برای استفاده کنندگان برونسازمانی میپردازد. سرمایهگذاران، اعتباردهندگان و سازمانهای دولتی از قبیل اداره دارایی، تامین اجتماعی، بورس اوراق بهادار و… عمدهترین گروههای استفاده کننده برونسازمانی به شمار میآیند.