مروزه، جزئیات مربوط به مسائل مالی و پیروی از دستورالعمل ها و اصول مربوط به آنها، از اهمیتی دو چندان برخوردار شده است. زیرا هر شرکتی تمایل دارد تا ضمن به روز بودن در خصوص گزارش ها و لیست های حسابداری و مالی خود، از بی نظمی در پروسه های مربوطه جلوگیری کند. همان طور که می دانید، امور حسابداری مانند زنجیر به یکدیگر متصل بوده و کوچکترین مشکلی که به عدم شفافیت و صحیح بودن آمارهای مرتبط با آنها ایجاد شود، به مشکلات بزرگی در کل پروسه ها می انجامد. برای همین است که در آموزش حسابداری و دوره های مربوط به دروس مالی، وب سایت های تدریس آنلاین سعی می کنند که تمامی مراحل و دوره های مربوطه را به بهترین شکل ممکن تدریس کرده و اطلاعات مورد نظر را در اختیار کارشناسان حسابداری قرار دهند. حال در این مطلب می خواهیم به این سوال پاسخ دهیم که تهیه صورت های مالی به چه صورت است؟ تیم رهبر حساب ارائه دهنده دوره آموزش صورت های مالی ، این بار قصد دارد تا در رابطه با تهیه صورت های مالی، مطلب کاملی را ارائه داده و توضیح دهد.

صورت های مالی چیست؟

یکی از شیوه هایی که می توان در خصوص دارایی ها و سرمایه های شرکت و یا سازمانی، اطلاعات کامل و جامعی به دست آورد، بررسی صورت های مالی آنها است. پس این صورت ها باید همیشه به روز و کامل باشند. بدون این مورد مهم، سودآوری و پیش بینی های آینده آن کسب و کار و رسیدن به درآمدهای قابل توجه، امکان پذیر نخواهد بود.

همیشه سرمایه گذاران حرفه ای و صاحبان کسب و کار مایلند تا با بررسی های مختلف و یافتن سازمان های مورد اطمینان خود، بخش مهم و بزرگی از سرمایه خود را در آن شرکت ها سرمایه گذاری کرده تا در مدت زمان تعیین شده، به سودهای بالایی دست یابند. فراموش نشود که تمامی این مراحل، با برنامه ریزی های قبلی و پیش بینی های اصولی انجام می شود.

1. ترازنامه

   ترازنامه یکی از ابزارهای اساسی صورت‌های مالی است که وضعیت مالی شرکت را در یک زمان خاص نشان می‌دهد. در ترازنامه، دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام شرکت مرتب شده و با یکدیگر مقایسه می‌شوند.

2. گزارش سود و زیان

   گزارش سود و زیان (یا صورت سود و زیان) نشان‌دهنده درآمدها و هزینه‌های شرکت در یک دوره زمانی خاص است. این صورت مالی به مدیران و سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا عملکرد مالی شرکت را در طول زمان ارزیابی کنند.

3. گزارش جریان وجوه نقد

   این صورت مالی نشان می‌دهد که چگونه وجوه نقد در یک دوره زمانی خاص تولید، مصرف و تغییر کرده‌اند. این اطلاعات برای ارزیابی قابلیت پرداخت و جریان نقد شرکت بسیار حیاتی است.

4. گزارش تغییرات سرمایه

   این گزارش جزئیاتی ارائه می‌دهد درباره تغییراتی که در سرمایه شرکت در یک دوره زمانی رخ داده است، شامل افزایش یا کاهش سرمایه، تقسیم سودها، و سایر تغییرات مربوط به حقوق صاحبان سهام است.

5. توضیحات تکمیلی

   علاوه بر صورت‌های مالی اصلی، شرکت‌ها ممکن است صورت‌های مالی تکمیلی نیز ارائه دهند که جزئیات بیشتری ارائه می‌دهند در مورد مواردی مانند سیاست‌های حسابداری، ریسک‌ها و تعهدات غیرمشهود.

صورت‌های مالی مهمترین ابزارهایی هستند که مدیران، سرمایه‌گذاران، بانک‌ها و سایر افراد و سازمان‌ها برای ارزیابی عملکرد و وضعیت مالی یک شرکت استفاده می‌کنند. با درک صحیح انواع مختلف صورت‌های مالی، افراد می‌توانند تصمیمات موثرتری را در مورد سرمایه‌گذاری، تسهیلات مالی و مدیریت مالی اتخاذ کنند.

اما حالا وضعیت برعکس و متفاوتی را در نظر بگیرید. آن هم اینکه یک شرکت و برند بخواهد در داخل سازمان شما سرمایه گذاری کند. آیا نیاز ندارد تا همه جوانب را بررسی کرده و به پروسه های مالی و حسابداری شما اعتماد کند؟ بله، نیاز دارد. اما چگونه به این مهم دست پیدا کند؟ پاسخ در تهیه صورت های مالی است.

اگر بخواهیم که در یک جمله ساده اما کامل و واضح، تهیه صورت های مالی را توضیح دهیم، باید بگوییم که صورت های مالی هر شرکت و سازمانی، یک سری گزارش های به روز از تمامی فعالیت های اقتصادی کسب و کار محسوب می شوند. زمان تهیه این گزارش های مهم، به صورت سالانه است، اما گاهی اوقات و بر اساس تصمیم شرکت، می توانند به صورت شش ماهه نیز در پروسه تهیه قرار بگیرند.

توضیحاتی در خصوص انواع صورت های مالی

هرچند که تهیه صورت های مالی یک سازمان و شرکت، موارد جامعی را ارائه می دهند، اما بنا بر نوع نیاز و گزارش های مورد استفاده، به انواع مختلفی تقسیم بندی می شوند. یک نکته مهم در این خصوص باید عنوان شود و آن اینکه اطلاعات هر شرکت به وسیله صورت های مورد بحث، به صورت کاملاً حرفه ای و سیستماتیک مورد طبقه بندی قرار می گیرند. به همین دلیل، بر اساس شیوه های جستجویی که در سیستم های مالی و حسابداری وجود دارد، دسترسی به آنها سریع و آسان خواهد بود.

شایان توجه است که وقتی از تهیه صورت های مالی یک شرکت صحبت می کنیم، یعنی یک سری اسناد و مدارک فوق العاده محرمانه که توسط حسابداران مورد اعتماد شرکت تهیه و تنظیم شده اند. بنابراین، این موارد نباید به شخص دیگری و یا رقبای اقتصادی آن شرکت و سازمان نشان داده شده و در اختیار آنها قرار گیرد. تنها دسترسی این صورت ها، برای کارشناسان مالی معتمد و یا مدیران رده بالای شرکت خواهد بود.

به طور کلی، صورت های مالی به دسته بندی های ذیل تقسیم بندی می شوند:

• ترازنامه
• صورت های سود و زیان
• صورت جریان های وجوه نقد
• صورت سود و زیان جامع

صورت مالی ترازنامه

در تهیه صورت مالی ترازنامه مشخص می شود که هر شرکت و سازمانی تا چه میزان از دارایی برخوردار بوده و بدهی وی هم چقدر است. این موضوع به شرکت و حسابداران وی کمک می کند تا بر اساس تفاوت این دو مقوله، حقوق صاحبان سهام شرکت تعیین شود. در صورت مالی ترازنامه، فرمول ویژه ای وجود دارد که با توجه به این مورد، معادله اصلی آن محاسبه می شود. این فرمول عبارت است از: دارایی یک شرکت برابر است با: کلیه بدهی ها+ حقوق صاحبان سهام. نکته مهم اینکه، از حقوق صاحبان سهام با عنوان سرمایه نیز نام برده می شود.

صورت مالی سود و زیان

یکی دیگر از بخش هایی که در تهیه صورت های مالی شرکت ها وجود دارد، سود و زیان است. این مورد برای تمامی شرکت ها از اهمیت بسزایی برخوردار است. زیرا با توجه به آن می توانند میزان سودآوری خود را به صورت سالانه تهیه کرده و آن را در قالب گزارشی به سهامداران شرکت اعلام کنند. به عبارتی ساده تر، می توان گفت که اگر عملکرد شرکتی در طول یک سال تحلیل و بررسی شود، در واقع صورت مالی سود و زیان آن تعیین شده است.

مضاف بر اینکه، اگر بخواهیم میزان سودآوری یک سازمان را در طی یک سال تعیین کنیم، بهترین راه برای انجام این کار استفاده از گزارش سود و زیان خواهد بود. یعنی سازمان تا چه میزان درآمد داشته، چه مخارجی انجام داده و در نهایت میزان سود آن به چه صورت بوده است. به عبارتی، سود خالص عبارت است از کسر درآمدها از هزینه ها.

شیوه های تعیین و محاسبه صورت های مالی سود و زیان

برای انجام و تهیه صورت های مالی سود و زیان، دو شیوه وجود دارد. اول اینکه، هزینه ها و درآمدها را به صورت تمام و کمال تعیین و محاسبه کرده و سپس با کسر هزینه ها از درآمدها، به صورت مالی مربوطه می رسیم. اما در شیوه دیگر، می توان تفاضل درآمدها و هزینه های عملیاتی را محاسبه کرد و همین کار را برای هزینه ها و درآمدهای غیر عملیاتی انجام خواهیم داد. سپس، اعداد به دست آمده از کسر موارد عملیاتی و غیرعملیاتی، به سود آن سازمان و یا شرکت می رسیم.

صورت جریان وجوه نقد

در واحد مالی و حسابداری هر شرکتی، مبالغ متفاوتی از وجوه نقد وجود داشته که به شیوه های مختلف و برای امور گوناگون جریان پیدا می کند. بر همین اساس، لیست و صورت مالی مربوط به وجوه نقد، در واقع تمامی تراکنش های مالی یک شرکت محسوب می شود و طبق گزارش هایی که بر مبنای آن تهیه می شود، می توان شیوه ها و روش های ورود سرمایه و پول به داخل شرکت را بررسی و مشاهده کرد.

مضاف بر اینکه، به کلیه این وجوه، در لیست صورت گردش نقدینگی اشاره خواهد شد. اگر یک سازمان و کسب و کاری در نظر داشته باشد تا به انجام سرمایه گذاری ها و پروژه های جدیدی اقدام کند، می تواند از گزارش میزان نقدینگی استفاده کرده تا در خصوص تصمیم گیری های آینده دید شفافی داشته باشد.

صورت سود و زیان جامع

هر سال مالی شرکت، به اتمام و بسته شدن نیاز دارد. بنابراین، شرکت ها به تهیه صورت مالی سود و زیان جامع اقدام می کنند. البته باید در نظر داشت که وقتی به محاسبه صورت مالی سود و زیان جامع اقدام می شود، حساب های شرکت باز هستند و بسته شدن برای آنها اتفاق نخواهد افتاد.

در پروسه تهیه صورت سود و زیان جامع، هر آنچه که به درآمدها، هزینه ها و مواردی از این دست مرتبط می شود، می باید تا محاسبه و تعیین شود. در این پروسه، کلیه سودهای انباشته شرکت که با کاهش و یا افزایش مواجه شده اند، مشخص شده و در خصوص شرکت هایی که به صورت سهامی هستند، سود هر سهامدار در برابر هر سهم را به شکل گزارش های مربوطه می توان مشخص و تعیین کرد.

مزایا و اهمیت صورت های مالی

تهیه صورت های مالی، تنها برای ارائه گزارش های متنوع مالی به سهامداران، مدیران ارشد شرکت و صاحبان کسب و کار انجام نمی شود. این صورت ها به شیوه ای دیگر برای منافع شرکت ها تهیه می شوند. زیرا هر کسب و کاری می تواند با توجه به آنها، به برنامه ریزی های آینده پرداخته و اهداف مدنظر خود را گسترش دهد. ضمن اینکه صورت های مالی به شرکت ها کمک می کنند تا در بخش هایی که نقطه ضعفی جهت درآمد و سودآوری مشاهده می شود، تجدید نظر کرده و برای بهبود آن برنامه ریزی کنند.

در ادامه، دیگر مزایای تهیه صورت های مالی را می توان در خصوص موارد ذیل خلاصه کرد:

• ارزیابی سود و زیان، درآمد و هزینه
• مقایسه تولید و فروش نسبت به دوره های مالی در سال های گذشته
• بررسی نوع عملکرد دیگر شرکت ها و رقبا که در حوزه مشابه فعالیت دارند
• مرور شیوه حرکت و پیشرفت شرکت بر طبق قوانین و اهداف از پیش تعیین شده
• مطالعه و تحقیق در خصوص تاثیرات تورم بر فعالیت ها و پروژه های شرکت
• تعیین میزان استهلاک ماشین آلات و هر آنچه که به تجهیزات شرکت مرتبط است

در نهایت باید عنوان کرد که حتی با وجود صورت های مالی کامل و گزارش های جامع آن، باز هم به یادداشت های تکمیلی حسابداران و کارشناسان مالی نیاز است تا در خصوص درخواست مدیران ارشد، توضیحات تکمیلی ارائه شده و در ایجاد شفافیت بیشتر صورت های مالی به مدیران کمک کند.